فرش قرمز «جشنواره شعر فجر» برای پیشکسوتان

________________________________________________________________________________________________________________________________

.

فرش قرمز «جشنواره شعر فجر» برای پیشکسوتان

.

.

به مناسبت آغاز فعالیت هجدهمین دوره جشنواره شعر فجر، در گفت و گو با رضا اسماعیلی، عضو هیئت‌علمی این جشنواره از تدابیر امسال برای پیشگیری از افت کیفیت آثار و نیز، حضور بزرگان پرسیده ایم.

.
محمد بهبودی نیا

جشنواره شعر فجر را می‌توان بزرگ‌ترین رقابت در بخش شعر، میان شاعران کشور دانست. رویدادی که تا امروز استعدادهای درخشان فراوانی را شناسایی و به جامعه ادبی معرفی کرده است. اولین دوره این جشنواره در نیمه‌های سال 1385 برگزار و در سال‌های ابتدایی با حضور چشمگیر شاعران روبه‌رو شد؛ باآن که روند برگزاری این جشنواره در سال های ابتدایی از افق‌های روشنی خبر می‌داد اما رفته‌رفته از کیفیت آثار کاسته شد تا جایی که بنا به اعلام برخی از کارشناسان ادبیات و شاعران، در حال حاضر، حضور برخی آثار ضعیف در این جشنواره اعتبار آن را با مشکلاتی مواجه کرده است. البته باید به این نکته نیز اشاره‌کنیم که این معضل، امروزه بسیاری از جشنواره‌های ادبی معتبر کشور را تهدید می‌کند؛ به‌عنوان‌مثال، در ماه‌های گذشته جشنواره «جلال آل احمد» که جزو معتبرترین جشنواره‌های داستان کشور به شمار می‌آید (بنا به آن چه داوران این جشنواره اعلام کردند) با آثار ضعیفی از سوی شرکت‌کنندگان روبه‌رو شد تا جایی که در برخی از رشته ها داوران هیچ اثری را شایسته کسب رتبه ندانستند، همچنین بر اساس اعلام برگزارکنندگان دوره پیشین جشنواره جلال، بسیاری از آثار حتی با مشکلات فراوان ویراستاری روبه‌رو بودند.

در این میان،هفته پیش بود که هیئت‌علمی جشنواره شعر فجر مشخص شد و با این رخداد، هجدهمین جشنواره شعر فجر فعالیت خود را رسماً آغاز کرد. برای آگاهی از راهکارهای لازم جهت حل معضلاتی که به آن اشاره شد با استاد رضا اسماعیلی، شاعر، پژوهشگر و عضو هیئت‌علمی این دوره جشنواره فجر گفت‌وگو کرده‌ایم.
.
لطفاً درباره جشنواره شعر فجر امسال توضیح دهید.
امسال شاهد برگزاری هجدهمین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر خواهیم بود. در این دوره از جشنواره آثاری که در قالب «مجموعه شعر» برای نخستین بار در سال ۱۴۰۱ به زبان فارسی منتشرشده اند، بررسی می شوند. بخش‌های ثابت جشنواره عبارت‌اند از: بخش شعر بزرگ‌سال (شعر کلاسیک، نو و محاوره)، بخش شعر کودک و نوجوان و بخش «درباره شعر» که اختصاص به پژوهش‌های ادبی دارد. علاوه بر بخش‌های ثابت، به‌منظور تأثیرگذاری بیشتر، پیشنهادهایی توسط دبیر و هیئت‌علمی جشنواره ارائه‌شده است که در صورت تصویب اجرایی خواهد شد. در بخش‌های ثابت جشنواره تغییر محسوسی نخواهیم داشت؛ اما برنامه‌های جنبی این دوره از جشنواره، با دوره‌های قبل تفاوت‌هایی خواهد داشت؛ به خصوص در حوزه پوشش خبری و تعامل با رسانه‌ها.
.
برای ترغیب شاعران به شرکت پرشورتر در این جشنواره چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
جشنواره شعر فجر بزرگ‌ترین رخداد ادبی کشور در حوزه شعر است. با توجه به جایگاهی که این جشنواره در منظومه فرهنگی کشور دارد، همواره با استقبال خوبی از سوی جامعه ادبی کشور مواجه شده است. امسال نیز با تمهیداتی که دبیرخانه اجرایی جشنواره برای حضور گسترده شاعران و ناشران تخصصی حوزه شعر اتخاذ کرده است، ان شاءا... شاهد حضور و رقابت گسترده شاعران در این همایش بزرگ ادبی خواهیم بود.
.
برای جلوگیری از پایین آمدن سطح کیفی جشنواره چه اقداماتی در دستور کار قرارگرفته است؟
رونق جشنواره و ارتقای سطح کیفی آن، بستگی به حضور گسترده شاعران و ناشران حوزه تخصصی شعر دارد. تا آن جا که من اطلاع دارم، در این دوره نیز برای حضور گسترده شاعران و ناشران، تمهیدات خوبی اتخاذشده است.
.
آسیب‌های جشنواره‌های سال‌های اخیر را در چه مواردی می‌دانید و برای رفع آن در جشنواره فجر امسال چه طرح‌هایی ارائه‌شده است؟
جشنواره شعر فجر مانند سایر جشنواره‌هایی که در سالگرد پیروزی انقلاب با پیشانی‌نوشت «فجر» برگزار می‌شود، موجودی در حال تکامل است. این جشنواره از آغاز تولد تا به امروز، همواره در مسیر زایندگی و بالندگی بیشتر حرکت کرده است. با عنایت به اشراف هیئت‌علمی جشنواره به فضای ادبی کشور و شناخت نقاط قوت و ضعف شعر امروز، هیئت‌علمی باسیاست گذاری‌های شایسته، در مسیر کاهش کاستی‌ها و تقویت برجستگی‌ها تلاش خواهد کرد. برگزاری دوره‌های آموزشی «کلک خیال» برای شاعران جوان از برنامه‌های قابل‌ستایشی است که با هدف آسیب‌شناسی فضای ادبی جامعه صورت گرفته است.
.
فقدان اندیشه، یکی از آسیب‌های مهم آثار ارسالی به جشنواره‌های سال‌های اخیر بوده است. برای رفع این معضل چه اقداماتی در دستور کار قرار می‌گیرد؟
برگزاری جلسات نقد کتاب، برپایی دوره‌های آموزشی «کلک خیال» و تداوم فعالیت «پایگاه نقد» از مهم‌ترین برنامه‌هایی است که برای مقابله با این آسیب در دستور کار قرارگرفته است.
.
به نظر شما دلیل حضور کم‌رنگ شاعران صاحب سبک و مستعد و سقوط آزاد کیفیت آثار در این جشنواره چیست؟
برای حضور شاعران پیش کسوت و صاحب سبک در جشنواره باید تمهیدات دیگری اتخاذ کرد. این مشکل فقط مختص به ایران نیست. معمولاً شاعران پیش کسوت انگیزه‌ای برای رقابت در جشنواره‌های ادبی ندارند. از پیران و پیش کسوتان ادبی باید در قالب مدرس، سخنران، مهمان ویژه و... استفاده کرد.