_____________________________________________________________________________
بایدها و نبایدهای ادبیات دینی در گفتوگو با رضا اسماعیلی
شعر آیینی باید از «صورت» به «سیرت» هجرت کند
قدس آنلاین - جلیل فخرایی: شعر آیینی برخلاف تصور بسیاری از مردم، شعری بسیار دقیق، حساس، و دارای ظرایف و دقایق بالاست که علاوهبر مخیل بودن، مستند بودن آن شرط اساسی این نوع شعر است تا به انحراف و تحریف واقعیتهای تاریخی زندگی اهلبیت(ع) نینجامد. رضا اسماعیلی شاعر انقلابی و آیینی در این گفتوگو درباره شعر آیینی سخن میگوید:
وجه تمایز شاعران نسل اول و دوم انقلاب را با شاعران نسل امروز در چه میبینید؟
رضا اسماعیلی: شعر شاعران نسل اول و دوم انقلاب که در فضای انقلاب و سالهای دفاع مقدس بالیده بودند، هرچند پیشانینوشت «شعر آیینی» را نداشت، ولی بهمعنای واقعی کلمه - هم در صورت و هم در سیرت - شعر آیینی بود. ولی بسیاری از شعرها که اینروزها عنوان شعر آیینی را بر پیشانی خود دارند، بهخاطر کژتابیهای مضمونی و اعتقادی، نهتنها شعر آیینی نیستند، بلکه بهنوعی در مسیری مخالف با روح دین و آیین حرکت میکنند!
وجهتمایز شاعران نسل اول و دوم انقلاب با بعضی از شاعران نسل امروز در کیفیت سلوک دینی آنان است. شاعران نسل اول و دوم انقلاب بهخاطر درک حضور عالمان و عارفان کامل و عاملی چون امام، و شاگردی در مکتب انسانساز اسلاماندیشان فرهیختهای چون استاد مطهریها، طالقانیها، بهشتیها، مفتحها، شریعتیها، جلال آلاحمدها و... از صورت دین به سیرت دین راه یافته و حقیقت محمدی(ص) را دریافته بودند. در سینه آنان محبت اهلبیت(ع) بالی برای پریدن به ملکوت معرفت دینی بود. ولی متأسفانه امروز بسیاری از ما در منزل «محبت» متوقف ماندهایم و گامی در مسیر صعود به ملکوت معرفت و حکمت دینی برنداشتهایم.
ماهیت و اصالت اجتماعی شعر آیینی بر چهپایهای استوار است؟
از این منظر و بهخاطر برخورداری از جوهر اندیشه، حکمت و معرفت دینی، سخت بر این باورم که شعر اصیل دینی و آیینی ما شعر انقلاب، دفاع مقدس و پایداری است؛ شعری که از رسالت و اصالت برخوردار و از آسیبها و انحرافات شعرهای آیینی امروز ما بهدور است. امید آنکه استادان و پیشکسوتان عرصه شعر دینی و آیینی ما با تأمل در این دقیقه، و برای هدایت قافله شعر آیینی به مسیر اصلی ـ پیش از آنکه این قافله سر از ترکستان درآورد ـ چارهای بیاندیشند
و بهنظر شما اکنون رسالت شاعران آیینی در روزگار ما چیست؟
امروز یکی از بزرگترین آفاتی که در جان ادبیات دینی و آیینی ما رخنه کرده، آفت «مناسبتیسرودن و سطینگری» است. بخش اعظم شعر آیینی روزگار ما به «فقر اندیشه» مبتلاست، لهجهای صرفاً احساسی و توصیفی دارد و به مدح و منقبت اختصاص یافته و در مولودیه، سوگ و مرثیه خلاصه شده است، بهخصوص در عرصه نوحه و مرثیه که با ادبیات سوگوارانه (سوگ سیاه، نه سوگ سرخ) مواجهیم. با کمال تأسف باید اعتراف کرد که ما در این حوزه از پرداختن به سیره عملی خاندان رسالت و حقیقت زلال دین ـ بهخصوص اصل توحید ـ غافل ماندهایم.
با توجه به مقتضیات زمانه و نیاز جامعه به درک عمیقتر و اصیلتر از دین و برای اینکه شعر آیینی ما از چنبره تکرار و تقلید بیرون بیاید و جانی دوباره بگیرد، زمان آن رسیده است که با بهرهگیری از منابع اصیل دینی همچون قرآن، نهجالبلاغه، صحیفه سجادیه و... در حوزه شعر آیینی از منزل صورت (مدح و منقبت) به منزل سیرت (معارف و حقایق دینی) هجرت کنیم؛ چنانکه مقام معظم رهبری نیز در دیداری که در سال 92 با شاعران داشتند، با تأکید بر همین نکته فرمودند: «امروز رسالت ما بهعنوان شاعران آیینی این است که همچون دعبل، کمیت و فرزدق به افقهای جامعتری از حوزه دین و معرفت بنگریم و به تبیین سیره عملی خاندان رسالت بپردازیم. شعر آیینی باید آیینه تمامنمای معارف حقه قرآنی و حقایق انسانساز توحیدی باشد. امروز رسالتی بالاتر از این برای ما شاعران آیینی متصور نیست که با تعمق و تدبر در سیرت و باطن دین، به تبیین سیره عملی خاندان رسالت(ع) و آموزههای انسانساز قرآنی و وحیانی بپردازیم و ساحت مقدس دین و آیین را از گزند تحریف و آلودهشدن به آفت خرافه و گزافه حفظ کنیم.»
زمان آن رسیده است که با بهرهگیری از میراث ماندگار پیامبر خاتم(ص) ـ قرآن و عترت ـ از مدح و منقبت صرف فاصله بگیریم و همچون شاعران صدر اسلام بر مسند پیامرسانی تکیه بزنیم و در این ساحت مقدس بهدنبال ترویج حکمتهای دینی و احیای مکارم اخلاقی باشیم. بهعبارت دیگر باید با بهتصویرکشیدن سیره عملی بزرگان دین، از زبان شعر برای سوق دادن اقشار مختلف جامعه به «سبک زندگی اسلامی» استفاده کنیم.
قدس انلاین، دوشنبه 1 آذر 1395
http://qudsonline.ir/news/477035/
سلام بر عاشورا...
ما را در سایت سلام بر عاشورا دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : 5farhankhosseini0 بازدید : 252 تاريخ : دوشنبه 2 اسفند 1395 ساعت: 6:33